Režija, adaptacija teksta - Livija Pandur

Dramaturgija i adaptacija teksta - Tibor Hrs Pandur
Scenografija i kostimi - Livija Pandur, Irena Kraljić
Autor muzike i dizajn zvuka -  Žarko Dragojević
Dizajn svetla - Vesna Kolarec
Dizajn video projekcija - Miran Brautović
Saradnica za pevanje - Ines Tričković
Inspicijentica - Anita Bubalo

Igraju:

Hamlet - Nikša Arčanin
Ofelija - Marija Šegvić
Gertruda- Mirej Stanić
Klaudije - Zdeslav Čotić

Trajanje: 100 min.

Predstava koja sluti početak Trećeg svetskog rata i ima prikaz nuklearne eksplozije.
Tomislav Čadež, Jutarnji list 28.02.2022.

***

REČ DRAMATURGA

Poznata je činjenica da se ubica uvek vraća na mesto zločina. Ako on je, onaj koji mislim da je, onda se ubica neće vratiti na mesto zločina, jednostavno zato što ubica „je“ mesto zločina. Ubica je sustav. Zlo je odnos prema drugome. Zlo je odabrati zlo.

Subcomandante Marcos i P. I. Taibo II: Muertos Incomodos – Falta lo que Falta

Dan ubistava u istoriji o Hamletu (1974.) dramska je adaptacija Bernarda-Marie Koltèsa (1948.–1989.), na kojoj se temelji naša predstava, a sublimira događaje iz Hamleta u jedan jedini dan i na samo četiri lica, za koja se čini, da zatvoreni u posmrtnom bunkeru uprizoruju uvek jednu te istu dramu. Svedoci smo sukoba dvaju generacija i dva svetonazora: Hamlet i Ofelija protiv Klaudija i Gertrude, koji podupiru interpretaciju raskola koji Hamlet utelovljuje već kod Shakespearea, jer izražava radikalnu sumnju u dominantni poredak elizabetanske Engleske i optimističnu sliku svijeta 16. veka. Critchley i Webster pišu da je „Hamletov svet određen sveprisutnošću špijunaže“ i da je „Hamlet drama nadzora u policijskoj državi“. Jan Kott bi rekao da se Hamlet opire “velikom mehanizmu istorije” ili “feudalnom klanju” koji u nezaustavljivim ciklusima pretvara krvnike u žrtve i žrtve u krvnike. Savremena čitanja Shakespearea uticala su na Koltèsovu adaptaciju, a mi smo po istom principu nastavili. Zadržali smo Koltèsovu osnovnu strukturu, gotovo sve prilagodbe monologa i dijaloga, ostale su verne njegovoj dramaturgiji, ali smo u isto vreme osećali da njegov zaplet moramo dovesti do krajnjih posledica baš zbog njegove radikalnosti, domisliti je do kraja. Budući da Koltèsov predložak (i pored promenjenih koordinata) prati slavni Shakespeareov rasplet, smatrali smo potrebnim da naš „Hamlet“ završi potpuno neočekivano. Osnovna teza koju preispitujemo je: što bi se dogodilo kad Hamlet ne bi kapitulirao i kad bi ostao veran svojoj sumnji u smisao krvave osvete kao sredstva uspona do vlasti. Hamlet, koji ostaje veran nenasilju. Hamlet koji se odupre „velikom mehanizmu“ istorije feudalnog klanja, pa kao pravi tragični junak odluči da odustane i emigrira. I što bi se dogodilo ako se Ofelija odupre i ne bude samo bespomoćna žrtva? Što ako je njezino samoubistvo barem čin otpora? U skladu sa savremenom feminističkom interpretacijom u našoj su verziji ženske uloge jednakovredne muškim.

Citat sa kojim predstava počinje značajno sažima ishodište našeg koncepta:

“Uvek i svugde na zemaljskom prizorištu ista drama, isti dekor. Na istoj, ograničenoj sceni bučno čovečanstvo, zaluđeno svojom veličinom,  vjerujući da ono jest svemir, živeći u svom zatvoru kao da je neizmeran prostor, samo da bi uskoro potonulo sa zemaljskom kuglom, koja je, s najvećim prezirom, nosila teret njegove gordosti. Ista monotonija, ista nepokretnost na tuđim zvezdama. Svemir se neprestano ponavlja i vrpolji se u mestu. Večnost beskonačno i neometano izvodi jednu te istu predstavu.”

Louis-Auguste Blanqui: Vječnost kroz zvijezde (1872.)

(T. H. P.)

BIOGRAFIJA REDITELJKE

Nakon studija dramaturgije na slovenskoj Akademiji za kazalište, radio, film i televiziju u Ljubljani, Livija Pandur radi kao autorka i dramaturškinja na različitim produkcijama u brojnim domaćim i međunarodnim projektima. Od 1991. do 1996. bila je dramaturškinja Drame Slovenskog nacionalnog gledališča Maribor. Među brojnim projektima bila je dramaturškinja na produkcijama Šeherezada (Svetina), Faust (Goethe), Hamlet (Shakespeare), Carmen (Mérimée), La divina commedia (Dante), Russian Mission (Dostojevski), Babylon (Svetina) reditelja Tomaža Pandura.

Godine 1997. uredila je i izdala kazališnu monografiju Pandur’s Theatre of Dreams (Pandurovo kazalište snova) te piše eseje i članke za brojne publikacije. Od godine 2001. do 2002. radi u Thalia Theateru u Hamburgu, kao scenaristkinja i dramaturškinja na Danteovoj trilogiji La divina commedia (Božanstvena komedija – Pakao, Čistilište, Raj), a dramaturškinja je i saradnica reditelja na sledećim projektima: Pakao u kazalištu María Guerrero (Centro Dramático Nacional, Madrid, 2005.), Barocco (Centro Cultural de la Villa, Madrid, 2007.), Hamlet (Teatro Espaňol, Madrid, 2009.), Medea (Festival Merida, 2009.), balet Simfonija tužnih pjesama (Staatsoper Berlin, 2010.), Sumrak bogova (Teatro Espaňol, Madrid, 2011.) u režiji Tomaža Pandura.

Od 2002. Livija Pandur je voditeljka i producentkinja međunarodne pozorišne organizacije Pandur.Theaters. Između 2002. i 2012. radi kao dramaturškinja na sledećim predstavama u koprodukcijama Pandur.Theatersa: Hazarski rječnik Milorada Pavića, Sto minuta prema Braći Karamazovima F. M. Dostojevskog, Tesla Electric Company, Kaligula Alberta Camusa, Rat i mir L. N. Tolstoja, Medeja Euripida i Michelangelo prema motivima drame M. Krleže Michelangelo Buonarotti. Između 2013. i 2015. godine sarađuje kao koautorka adaptacija i dramaturškinja predstava u režiji Tomaža Pandura: Richard III + II prema kraljevskim tragedijama W. Shakespearea (SNG Drama Ljubljana), Kralj Lear W. Shakespearea (Peireous 260, Atena) i Faust J. W. Goethea (Centro Dramático National Madrid, 2014; SNG Drama Ljubljana, 2015.). Godine 2016. završila je i režirala predstavu Bezgrešna (Immaculata), Hommage à Tomaž Pandur (SNG Drama Maribor) koju je adaptirala i pripremala s Tomažem Pandurom prije njegova odlaska.

Godine 2017. Livija Pandur je s koreografom Ronaldom Savkovićem obnovila balet Simfonija tužnih pjesama također kao Hommage á Tomaž Pandur (SNG, Opera i Balet u Ljubljani, 2019.), režirala je Alkestidu prema 14 BIOGRAFIJE 15 BIOGRAFIJE Euripidu u Kazalištu Marina Držića u Dubrovniku i Echoes Henryja Naylora u Teatro Español u Madridu. Godine 2018. režirala je baletnu produkciju Hazarski riječnik / Lovci na snove u Narodnom pozorištu u Beogradu. Među brojnim priznanjima Livija Pandur je u 2018. godini primila nagradu za životno djelo Slovenske udruge dramskih umjetnika (ZDUS).

GRADSKO KAZALIŠTE MARINA DRŽIĆA

u Dubrovniku je ustanova s dugom tradicijom i kao takva deluje još od 1944. godine. Na lokaciji u starom gradskom jezgru zgrada kazališta je sagrađena davne 1865., a i danas se program održava u istom prostoru. Temeljni zadatak je održivost hrvatske i svetske baštine te izvođenje klasika koji su obeležili istoriju pozorišta. Pažnja se pridaje i modernom stvaralaštvu te savremenim autorima. Produkcija i izričaj redatelja i glumaca ostavlja dovoljno prostora da se sačuvaju tradicionalne vrednosti i poštovanje prema baštini, a jednako pred publiku donese dašak moderne i dramskih inovacija 21. veka. Kazalište Marina Držića je ustanova koja u svojim planovima uvijek iznova pokušava spojiti tradiciju i modernu, umetnost i rad, kreativnost i predanost, inovaciju i savremenost.

Osim vlastite produkcije te premijernih i repriznih izvođenja iz sezone u sezonu, Kazalište Marina Držića stalno sarađuje s drugim pozorišnim ustanovama i pozorišnim grupama; na scenu iz godine u godinu dovodi niz gostujućih produkcija. Kazalište uvrštava te će i dalje na repertoar uvrštavati odgovarajuću klasičnu i savremenu dramsku literaturu, namenjenu svim građanima i svim uzrastima.

Premda se pozorišna ustanova s vlastitim stalnim umetničkim ansamblom u Dubrovniku osniva tek nakon drugoga svetskog rata, odnosno oslobođenja zemlje (1944 / 1945), i neprekidno deluje do danas, malo koji grad u Republici Hrvatskoj ima tako raznovrsnu istoriju teatra, značajnu u širem nacionalnom kontekstu. U tome je osobenost i specifičnost njegovog pozorišnog života unutar Hrvatske i bivše Jugoslavije. Dubrovnik je od davne prošlosti imao bogatu i kvalitetnu dramsku književnost, svoje pozornice i pozorišne zgrade (uglavnom adaptirane prostore), svoje glumačko ustrojstvo. U starijim vremenima ta samostalna republika bila je središte dramskoga izražaja i scenskih uprizorenja. I kasnije, u drugačijim društvenim i kulturno-istorijskim korelacijama teatar kao pojam i praksa kontinuirano egzistiraju.